چگونه فردی جرأت‌مند و تأثیر گذار باشیم؟

نویسنده: مرضیه وفایی، روان شناس و درمانگر

چگونه فردی جرأت‌مند و تأثیر گذار باشیم؟

موضوعی که در شمارۀ پیش از آن سخن گفته شد، مسألۀ روش‌ها و سِنخ‌های برقراری ارتباط بود. ما چهار سنخ رفتار را معرفی کردیم که افراد وقتی در تعامل و ارتباط با دیگران قرار می‌گیرند از آن‌ها استفاده می‌کنند. امروز از روش پسندیده و سالم جرأت‌ورزی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

جرأت ورزی چگونه رفتاری است؟روان‌شناسان، رفتار جرأت‌مندانه را بيان مناسب و صادقانۀ افكار و احساسات بدون احساس اضطراب می‌دانند، به طوری كه از نظر اجتماعي مناسب باشد و احساسات و آسايش ديگران نيز در نظر باشد.جرأت‌مندي همچنين شامل دفاع فرد از حقوق خود است، به شكلي كه حقوق ديگران پايمال نشود.

وقتی ما روش ارتباطی غیر جرأتمند داشته باشیم، نمی‌توانیم در

موقعیت‌های ارتباطی و اجتماعی رفتار مناسبی داشته باشیم و از منافع و حقوق خود به شکل سالمی دفاع کنیم که این مسأله منجر به برخی مشکلات از جمله افسردگي، رنجيدگي، ناكامي، انفجار خشم یا ضطراب و به‌دنبال آن اجتناب و دوری کردن، ضعف در روابط بين فردي، مشكلات جسماني، مشكلات مربوط به فرزندپروري خواهیم شد و بالعکس اگر جرأت ورز باشیم، اولا مانع از پايمال شدن حقوق خود می‌شویم، تقاضاهاي نامعقول ديگران را رد می‌کنیم، می‌توانیم از ديگران درخواست‌هاي منطقی و معقولي داشته باشیم، با مخالفت‌هاي غیرعاقلانۀ ديگران رفتار درست و مؤثري داشته باشیم و در عین حال حقوق ديگران را به رسميت می‌شناسیم و آن را مراعات می‌کنیم، با رفتار مناسب خود رفتار ديگران را در برابر خودمان تغيير می‌دهیم، از رفتارهای پرخاشگرانه و غيرضروري خودداري خواهیم کرد.

و در مجموع، در هر مورد و موقعیتي با اعتماد به نفس و آزادانه عقیده، نظر و خواست خود را مطرح می‌کنیم.

و اما سوال مهمی وجود دارد، چه می‌شود که افراد نمی‌توانند جرأتمند باشند یعنی موانع و مشکلات جرأت‌ورزی چیست؟ از موارد زیر کدام موارد در مورد شما صحیح است؟

1.  ترس از، از دست دادن روابط يا آسيب زدن به رابطه با فرد مقابل.
2. 2-       احساس گناه در مورد نه گفتن و رنجيدن يا ناراحت شدن ديگران.
3. 3-       اعتقاد به اينكه اگر درخواست ديگران  قبول نکنیم آدم بد و خودخواهي هستيم.
4. اعتقاد به اينكه هميشه بايد ديگران را از خود راضي و خوشحال نگه‌داريم.
5. 5-       اعتقاد به اينكه خوب‌نيست كه خواسته‌هاي خود را بر خواسته‌هاي ديگران ترجيح دهيم.
6. 6-       اعتقاد به اينكه اگر كسي چيزي گفت يا كاري كرد كه باعث ناراحتي ما شد، نبايد چيزي بگوييم و اگر اين كار ادامه پيدا كرد بهتر است فقط سعي كنيم از او فاصله بگيريم.

در ادامه می‌خواهیم برخی از نکاتی که در ابراز وجود و جرأت‌ورزی را توضیح دهیم.

نخست، خودابرازی غیرکلامی اهمیت دارد، جرأت‌ورز بودن فقط محدود به این نیست که چه بگوییم، بلکه چگونگی گفتن نیز مهم است. حتی اگر پاسخ کلامی جرأت‌ورزانه‌ای بدهیم اما پاسخ جسمی و بدنی ما جرأت‌مندانه نباشد، حرف ما پذیرفته نمی‌شود.

رفتار غیرکلامی افراد جرأت‌ورز به این شکل است

1) ثابت و مستقیم می ایستند و مستقیما به صورت فرد مقابل نگاه می‌کنند و در همان حال تماس چشمی را ادامه می‌دهند.

2) با مخاطب با صدایی یکنواخت و به قدر کافی محکم حرف می‌زنند.

3) روان صحبت کنید(بدون شرمندگی،خجالت،همراه با اطمینان و اعتماد).

موانع غیرکلامی در رفتار جرأتمندانه و تأثیر گذار

نداشتن تماس چشمی، به پائین یا اطراف نگاه کردن، خجالت کشیدن در هنگام صحبت کردن، با صدای خیلی ترسیده و آرام حرف زدن.

از طرفی دیگر رفتار پرخاشگرانه این رفتارها را شامل می‌شود:

به سمت جلو آمدن و با چشمان خیره نگاه کردن، اشاره کردن با انگشت به دیگران، کوبیدن در، گره کردن مشت ها و تکان دادن سر.

نکته‌ای که در پایان بهتر از به آن اشاره شود بلندی و لحن صدای ما است چرا که تأثیر زیادی در ابراز وجود و رفتار جرأت‌ورزانۀ ما دارد. طرز استفاده از صدا در برقراری روابط موثر بسیار مهم است. بنابراین توصیه می‌شود:

1. روان و بلند صحبت کنید و قاطعیت خود را در صدایتان به نمایش بگذارید.
2. 2-             مراقب باشید صدایتان ضعیف نبوده و حالت ترس و التماس به خود نگیرد.
3. 3-             سرعت حرف زدنتان را نیز کنترل کنید. افرادی که دچار اضطراب می‌شوند خیلی سریع صحبت می‌کنند و این از قاطعیت کلام آنها می‌کاهد و میدان را برای رقیب باز می‌کند.
4. 4-             صریح ، آشکار، دقیق و محکم سخن بگویید. می‌توانید بلند صحبت کردن همراه با قاطعیت را در تنهایی تمرین کنید.